ابن اثیر در کتاب اسد الغابه مىنویسد:
«کان الحسین رضى الله عنه فاضلا کثیر الصوم و الصلوة و الحج و الصدقة و افعال الخیر جمیعها (1) »
حسین (ع) بسیار روزه مىگرفت و نماز مىگذارد و به حج مىرفت و صدقه مىداد و همهى کارهاى پسندیده را انجام مىداد.شخصیت حسین بن على (ع) آنچنان بلند و دور از دسترس و پر شکوه بود که وقتى با برادرش امام مجتبى (ع)، پیاده به کعبه مىرفتند، همهى بزرگان و شخصیتهاى اسلامى باحترامشان از مرکب پیاده شده، همراه آنان راه پیمودند. (2)
احترامى که جامعه براى حسین (ع) قائل بود بدان جهت بود که او با مردم زندگى مىکرد ـ از مردم و معاشرتشان کناره نمىجست ـ با جان جامعه هماهنگ بود، چونان دیگرها از مواهب و مصائب یک اجتماع برخوردار بود و بالاتر از همه ایمان بى تزلزل او به خداوند او را غمخوار و یاور مردم ساخته بود.
و گرنه، او نه کاخهاى مجلل داشت و نه سربازان و غلامان محافظ و هرگز مثل جباران راه آمد و شد را به گذرش بر مردم نمىبستند و حرم رسول الله (ص) را براى او خلوت نمىکردند ...این روایت یک نمونه از اخلاق اجتماعى اوست، بخوانیم:
روزى از محلى عبور مىفرمود، عدهاى از فقرا بر عباهاى پهن شدهاشان نشسته بودند و نان پارههاى خشکى مىخوردند، امام حسین (ع) مىگذشت که تعارفش کردند و او هم پذیرفت، نشست و تناول فرمود و آنگاه بیان داشت:
ان الله لا یحب المتکبرین. (3)
خداوند متکبران را دوست نمىدارد.
سپس فرمود: من دعوت شما را اجابت کردم، شما هم دعوت مرا اجابت کنید.آنها هم دعوت آن حضرت را پذیرفتند و همراه جنابش به منزل رفتند، حضرت دستور داد هر چه در خانه موجود است به ضیافتشان بیاورند، (4) و بدین ترتیب پذیرایى گرمى از آنان به عمل آمد و نیز درس تواضع و انسان دوستى را با عمل خویش به جامعه آموخت.
شعیب بن عبد الرحمن خزاعى مىگوید:
چون حسین بن على (ع) به شهادت رسید، بر پشت مبارکش آثار پینه مشاهده کردند علتش را از امام زین العابدین (ع) پرسیدند، فرمود: این پینهها اثر کیسههاى غذایى است که پدرم شبها به دوش مىکشید و به خانهى زنهاى شوهر مرده و کودکان یتیم و فقرا مىرسانید. (5)
شدت علاقه امام حسین (ع) را به دفاع از مظلوم و حمایتاز ستم دیدگان مىتوان در داستان ارینب و همسرش عبد الله بن سلام دریافت، که اجمال و فشردهاش را در اینجا متذکر مىشویم :
یزید به زمان ولایت عهدى، با اینکه همه نوع وسائل شهوترانى و کام جوئى و کامروایى از قبیل پول، مقام، کنیزان رقاصه و...در اختیار داشت چشم ناپاک و هرزهاش را به بانوى شوهردار عفیفى دوخته بود.
پدرش معاویه به جاى اینکه در برابر این رفتار زشت و ننگین عکس العمل کوبندهاى نشان دهد، با حیلهگرى و دروغ پردازى و فریبکارى، مقدماتى فراهم ساخت تا زن پاکدامن مسلمان را از خانهى شوهر جدا ساخته به بستر گناه آلودهى پسرش یزید بکشاند.حسین بن على (ع) از قضیه با خبر شد در برابر این تصمیم زشت ایستاد و نقشهى شوم معاویه را نقش بر آب ساخت و با استفاده از یکى از قوانین اسلام، زن را به شوهرش عبد الله بن سلام باز گرداند و دست تعدى و تجاوز یزید را از خانوادهى مسلمان و پاکیزهیى قطع نمود و با این کار همت و غیرت الهىاش را نمایان و علاقمندى خود را به حفظ نوامیس جامعهى مسلمان ابراز داشت و این رفتار داستانى شد که در مفاخر آل على (ع) و دنائت و ستمگرى بنى امیه، براى همیشه در تاریخ به یادگار ماند. (6)
علائلى در کتاب «سمو المعنى» مىنویسد: ما در تاریخ انسان به مردان بزرگى برخورد مىکنیم که هر کدام در جبهه و جهتى عظمت و بزرگى خویش را جهانگیر ساختهاند یکى در شجاعت، دیگرى در زهد، آن دیگر در سخاوت، و...اما شکوه و بزرگى امام حسین (ع) حجم عظیمى است که ابعاد بى نهایتش هر یک مشخص کنندهى یک عظمت فراز تاریخ است، گویا او جامع همهى والایىها و فرازمندىهاست. (7)
آرى مردى که وارث بى کرانگى نبوت محمدى است، مردى که وارث عظمت عدل و مروت پدرى چون حضرت على (ع) است و وارث جلال و درخشندگى فضیلت مادرى چون حضرت فاطمه (ع) است، چگونه نمونهى برتر و والاى عظمت انسان و نشانهى آشکار فضیلتهاى خدایى نباشد.
درود ما بر او باد که باید او را سمبل اعمال و کردارمان قرار دهیم.
امام حسین (ع) و حکایت زیستنش و شهادتش و لحن گفتارش و ابعاد کردارش نه تنها نمونهى یک بزرگ مرد تاریخ را براى ما مجسم مىسازد، بلکه او با همهى خویشتن، آیینهى تمام نماى فضیلتها، بزرگ منشىها، فداکاریها، جان بازىها، خداخواهىها و خدا جویىها مىباشد، او به تنهایى مىتواند جان را به لاهوت راهبر باشد و سعادت بشریت را ضامن گردد.
بودن و رفتنش، معنویت و فضیلتهاى انسان را ارجمندنمود.
پىنوشتها:
1 ـ اسد الغابه ج 2 ص .20
2 ـ ذکرى الحسین ج 1 ص 152 به نقل از ریاض الجنان چاپ بمبئى ص 241 ـ انساب الاشراف.
3 ـ سورهى نحل آیهى .22
4 ـ تفسیر عیاشى ج 2 ص .257
5 ـ مناقب ج 2 ص .222
6 ـ الامامة و السیاسه ج 1 ص 253 به بعد.
7 ـ از کتاب سمو المعنى ص 104 به بعد نقل به معنى شده است.
